Op 13 mei waren de Rijdende Reporters in Twello bij een fietstraining op sportcentrum De Zuiderlaan. Oud-prof Henk Lubberding had een parcours uitgezet en gaf, strategisch gepositioneerd in de bocht, fanatiek aanwijzingen: “In z’n twee en blijven trappen, trappen!” Elke deelnemer kreeg persoonlijke aandacht, of ze nu aarzelden, pauzeerden of de bocht ruim namen.

Worden deze 60-plussers na drie woensdagochtenden veiliger op de fiets? Vast wel. Wat we daar zagen – herhaling, persoonlijke begeleiding en gezelligheid met koffie en koek – draagt allemaal bij. Maar vergroot dat de fietsveiligheid in heel Nederland? Geen idee. Gedrag is lastig te meten en nog lastiger is het om al die Doortrappen-activiteiten die dagelijks plaatsvinden in Nederland bij elkaar ‘op te tellen’. 

Toch willen we meer grip.

Afgelopen woensdag 25 juni nam ik deel aan de stakeholdersessie Fietsveiligheid, georganiseerd door ZonMw (een financieringsorganisatie van innovatie en onderzoek in de gezondheidszorg) in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW). De zorgen zijn groot: het aantal ernstig gewonde fietsers blijft stijgen en meer dan de helft is 60-plus. ZonMw werkt aan een subsidieprogramma voor onderzoek en projecten die bijdragen aan meer fietsveiligheid. Maar waaraan moeten we draaien? De fietser, de fiets, of de infrastructuur?

Het Meerjarenplan Fietsveiligheid omvat tien actielijnen, waarvan we er in Utrecht drie bespraken: valrisico verminderen, risicogedrag aanpakken en kennis ontwikkelen over wat we nog níet weten. Onderzoekers, kennisinstellingen, adviesbureaus, verkeersorganisaties, brancheorganisaties en uitvoerders kwamen bijeen in Utrecht. De samenwerking tussen beleid, praktijk en wetenschap staat centraal in het programma.

Tot mijn genoegen werd Doortrappen vaak genoemd. Vanwege het landelijke bereik, de praktische insteek en de kracht van lokale samenwerking. Gemeenten, professionals en vrijwilligers weten de doelgroep te vinden en te activeren. Het concept werkt.

Maar werkt het ook aantoonbaar? Daalt het aantal fietsongevallen? Wat is "veiliger fietsen" eigenlijk? Dit jaar bouwen wij als landelijk programmabureau aan een raamwerk voor impactmeting, en verzamelen we data uit alle provincies. Daarmee hopen we antwoorden te vinden en onze kennis te delen met ZonMw en de collega's van het Meerjarenplan Fietsveiligheid.

En ondertussen? In Twello zijn trainer Henk Lubberding en coördinator Guus Kroes gewoon aan het werk. Zij vinden de oudere fietser, nodigen uit en helpen hem of haar op weg. Hun enthousiasme is aanstekelijk en hun aanpak werkt. Niet wetenschappelijk bewezen misschien – maar in de praktijk wél. En dat telt ook.