Ivo Smit tijdens driewielfietsles. Foto door: Corné Sparidaens 

1. Wie ben je en wat doe je?

“Mijn naam is Ivo Smit en ik ben fietsdocent. Ik doe al heel lang werk voor de Fietsschool van de Fietsersbond, en van daaruit ook voor Doortrappen. Daarnaast geef ik tegenwoordig ook gastlessen bij Veilig Verkeer Nederland en doe ik bestuurlijk werk voor de gemeente Renkum en de provincie Gelderland waarvoor ik meedenk over fietsers belangen. Dat laatste ben ik aan het afbouwen omdat ik dat al lang doe. Daardoor kan ik meer tijd inruimen voor de fietslessen. Dat vind ik het leukst, leuker dan aan tafel zitten.”

2. Waar komt je passie voor het geven van fietslessen vandaan?

“Eigenlijk help ik al heel lang met fietsen omdat ik als fysiotherapeut met kinderen in revalidatie heb gewerkt. Sommige van deze kinderen kwamen ook om te leren fietsen, zoals zij met een syndroom van down of een halfzijdige verlamming. Daarnaast hou ik zelf ook van fietsen. Toen de Fietsschool begon heb ik mij aangemeld om fietsdocent te worden. Dat is nu zo’n twaalf jaar geleden. Dit was in de periode dat ik uitzicht had op minder werken. En dit leek mij een prima combinatie met mijn vak, samen met mijn passie: kijken of je mensen kan helpen prettiger, veiliger, en comfortabeler te laten fietsen.”

3. Hoe komen jouw fietslessen tot stand? 

“In samenwerking met de Fietsschool en in samenwerking met de gemeenten die een product aanvragen. Dit kan geleverd worden door de Fietsschool maar ook door Veilig Verkeer Nederland. Ik ben een ingehuurde docent samen met een heel aantal collega’s over heel Nederland. Enkele keren denk je ook mee over het programma. Zoals bijvoorbeeld voor club 'ZijActief' die graag een avond over fietsen wilde. Wij vullen dan samen een programma in. Daarnaast zijn er via de website van de Fietsschool ook mogelijkheden om individuele aanvragen te doen, en komen mensen via via bij mij terecht. Er zijn allerlei verschillende wegen.”

4. Hoe ziet de invulling van jouw fietslessen er meestal uit?

“Er is een groot verschil in invulling tussen de individuele lessen en de groepsfietslessen. Bij individuele lessen komen mensen die een probleem hebben en bij de groepsfietslessen zijn het mensen die een opfriscursus willen hebben. Die laatste groep komt voor tips, handigheidjes, vaardigheidstraining maar ook om het plezier met elkaar.

 5. Wat zijn volgens jou belangrijke aspecten voor de fietsveiligheid van senioren?

“Bewustwording is een heel belangrijk aspect van veiligheid: dat je weet waar je mee bezig bent en dat je dat realiseert en niet dingen op de automatische piloot doet. Denk aan het links afslaan bijvoorbeeld. Niet gedachteloos je hand uitsteken en links afslaan, maar echt stap voor stap op een beetje analytische wijze te werk gaan. Als mensen geen spiegel hebben en ze willen graag omkijken, dan laat ik mensen ook ervaren wat daarvan de invloed is op het recht vooruit rijden, want wanneer je ouder bent is het wat lastiger om je nek te draaien. Bovendien zijn we geen uilen die hun nek 360 graden kunnen draaien. Dus is het zaak om te compenseren door je linkerhand los te laten van het stuur en dan met de schouders mee te draaien, waardoor je wel het verkeer achter je kunt zien. Soms raken mensen best een beetje van de koers tijdens het oefenen op een parcours. Het leuke is dat ze dan ook gecorrigeerd worden door de groep: oh je bakt er niets van stop er maar mee. Maar stiekem komen ze er ondertussen allemaal achter dat iedereen van de groep wel een beetje zwabbert.”

6. Waar in je werk als fietsdocent ligt de grootste uitdaging?

“Het is vaak een kunst om mensen op een passende fiets te laten fietsen. Een die geschikt is voor jouw lijf. Op jouw leeftijd. Voor jouw behendigheid en jouw kracht. Je wordt ouder en je lichaam en ook je mindset verandert, maar je fiets blijft hetzelfde. Ik zie vaak bij de individuele lessen dat wanneer mensen wat kleiner worden de fiets te groot wordt. En dat geeft vervelende consequenties bij het op en afstappen. De zogenaamde enkelvoudige ongevallen. Het zadel is dan vaak te hoog doordat het frame het niet toelaat om het zadel op een juiste ‘laagte’ in te stellen. Terwijl de veiligste vorm is dat je altijd op je zadel blijft zitten ook wanneer je stil staat: dus met de voeten aan de grond kunnen. Ik geef daarom graag inzicht in de risico’s van de ingewikkelde manieren van op en afstappen, want als je daar een andere opstap methode voor toepast, dan is het risico van vallen minder groot. Wanneer je namelijk eenmaal op snelheid bent profiteer je van de fiets zijn eigen stabiliteit. Daarom is het belangrijk om zo snel mogelijk van stilstand naar een aanvang snelheid te komen.”

7. Hoe ga je om met mensen die angst hebben om te fietsen?

“Vandaag geef ik nog les aan een mevrouw die een driewielfiets heeft gekocht. De training is de vierde keer, ze is erg onzeker, maar ze heeft een goed hoofd en is erg gemotiveerd. Dat zijn de leukste cliënten. Als de voertuigbeheersing ofwel fietsbehendigheid goed is dan zie je dat de angst afneemt. En dat het plezier terugkomt.

8. Heb je nog een aantal specifieke fietstips voor ouderen?

“Het is toch wel erg belangrijk dat je vooruit denkt. En zorg er alsjeblieft voor dat je geen fiets neemt die te groot is of soms zelfs een beetje te zwaar. Een fiets die zwaarder is, kun je minder makkelijk van links naar rechts bewegen in de bochten en manoeuvreren als je er naast loopt. Wat mensen ook vaak vergeten is medicijngebruik. Dan geven ze aan dat ze geen auto mogen rijden, maar stappen ze wel op fiets. Kijk daarom alsjeblieft in de bijsluiter of informeer bij de apotheek of dat ook invloed heeft op jou fietsen. Daarnaast rijden veel mensen in het verkeer op hun gehoor, maar naarmate je ouder wordt kan je gehoor minder worden. En dan heb je pech want het verkeer wordt stiller. Zorg er dus voor dat je gehoor zo optimaal mogelijk is, en je niet je gehoorapparaat uit doet omdat de wind zoveel ruis veroorzaakt.”

9. Is er nog een Doortrappen fiets-idee dat je graag zou willen promoten?

"Draag een helm!"